Hội nghị Bộ trưởng phụ trách Văn hóa nghệ thuật ASEAN lần thứ 9

Trên cương vị Chủ tịch Hội nghị Bộ trưởng Văn hóa nghệ thuật ASEAN giai đoạn 2020-2022, ngày 22 tháng 10 năm 2020, Bộ Văn hóa và Nghệ thuật Campuchia chủ trì tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Văn hóa Nghệ thuật ASEAN lần thứ 9 (AMCA 9) và các hội nghị liên quan với các nước đối thoại gồm: Hội nghị AMCA+3 (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc) lần thứ 9, Hội nghị AMCA + Trung Quốc lần thứ 5, Hội nghị AMCA + Nhật Bản lần thứ 4 và Hội nghị AMCA + Hàn Quốc lần thứ 4 theo hình thức trực tuyến dưới sự chủ trì của Bà Phoeurng Sackona - Bộ trưởng Bộ Văn hóa và Nghệ thuật Campuchia cùng sự tham dự của lãnh đạo Bộ Văn hóa nghệ thuật các nước ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi. Đoàn Việt Nam do Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông dẫn đầu tham dự hội nghị.

Với chủ đề “Tác động của Covid-19 và Hướng đi cho lĩnh vực Văn hoá và Nghệ thuật”, Hội nghị AMCA lần thứ 9 và các hội nghị liên quan đã tập trung trao đổi các nội dung liên quan đến ứng phó của ngành Văn hoá và Nghệ thuật ASEAN với ảnh hưởng của đại dịch Covid-19; Bản tường thuật Bản sắc ASEAN; xây dựng Danh sách Di sản Văn hoá ASEAN; triển khai Kế hoạch Chiến lược về Văn hoá và Nghệ thuật ASEAN giai đoạn 2016-2025; lựa chọn Siem Reap là thành phố Văn hóa ASEAN giai đoạn 2020-2022; trao đổi các nội dung liên quan đến hợp tác với các nước đối thoại trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật. Cùng với đó, hội nghị đã nghe báo cáo kết quả Hội nghị Quan chức cấp cao phụ trách văn hóa nghệ thuật ASEAN (SOMCA) lần thứ 15 năm 2019 do Indonesia chủ trì và SOMCA lần thứ 16 năm 2020 do Campuchia chủ trì, các báo cáo hợp tác văn hóa nghệ thuật giữa ASEAN với các nước đối thoại.

Tại hội nghị AMCA lần thứ 9, các Bộ trưởng thể hiện sự đoàn kết thống nhất với Cộng đồng ASEAN trong việc ứng phó với các tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19, đồng thời chia sẻ các biện pháp để ứng phó với những tác động của đại dịch Covid-19 ở cấp độ quốc gia và trao đổi quan điểm, kinh nghiệm thực tiễn có thể áp dụng ở cấp độ khu vực, trong đó khẳng định tầm quan trọng của công nghệ kỹ thuật số trong việc kết nối ASEAN và triển khai hợp tác văn hóa nghệ thuật trong bối cảnh ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ Văn hóa và Nghệ thuật Campuchia tái khẳng định cam kết trong việc phối hợp với các Bộ trưởng Văn hoá nghệ thuật ASEAN để tìm kiếm hướng đi cho các hoạt động của ngành trong và sau đại dịch Covid-19, đồng thời tiếp tục thúc đẩy việc thực hiện các mốc quan trọng được đề ra trong Kế hoạch Tổng thể Văn hóa - Xã hội ASEAN 2025, Kế hoạch chiến lược Văn hoá và Nghệ thuật ASEAN 2016-2025, các Tuyên bố khác của AMCA nhằm tăng cường hơn nữa hợp tác và củng cố quan hệ đối tác với các nước Đối thoại của ASEAN, bao gồm cả ASEAN + 3, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Tham dự và phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Tạ Quang Đông chia sẻ những khó khăn của ngành văn hóa nghệ thuật ASEAN cũng  như Việt Nam do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, đồng thời khẳng định, nhờ có những thành công nhất định trong cuộc chiến chống Covid-19, lĩnh vực văn hóa nghệ thuật Việt Nam đã từng bước được phục hồi, tiếp nối trở lại trong tâm thế thích ứng với tình hình mới. Việt Nam đã tổ chức được một số hoạt động văn hóa nghệ thuật quốc tế, trong đó có chương trình chiếu phim ASEAN, triển lãm văn hóa nghệ thuật ASEAN chào mừng Năm Chủ tịch ASEAN 2020 tại Việt Nam. Các hoạt động văn hóa ASEAN năm 2020 tại Việt Nam cho thấy sự hợp tác tích cực trong lĩnh vực văn hóa của các nước ASEAN và thể hiện được vai trò kết nối các quốc gia thành viên ASEAN, cùng nhau đoàn kết, tạo nên sức mạnh tổng hợp để có thể vượt qua khó khăn, thách thức. 

Để khắc phục các khó khăn và tạo hướng đi cho lĩnh vực văn hóa nghệ thuật tại khu vực ASEAN, Thứ trưởng Tạ Quang Đông đã đưa ra những kiến nghị các nước ASEAN cùng nhau phối hợp tổ chức các chương trình nghệ thuật ASEAN trên nền tảng công nghệ số và xây dựng kế hoạch hợp tác văn hóa nghệ thuật trong tình hình mới để có thể thực hiện ngay sau khi dịch bệnh Covid-19 được đẩy lùi.

Năm 2020 được chọn là Năm Bản sắc ASEAN và để triển khai kế hoạch này, hội nghị AMCA lần thứ 9 đã thống nhất, hoàn thiện Bản tường thuật Bản sắc ASEAN được xây dựng dựa trên các giá trị kế thừa và xây dựng và kỳ vọng các Nhà Lãnh đạo ASEAN sẽ thông qua Bản tường thuật Bản sắc ASEAN tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 tổ chức tại Hà Nội.

Đối với Kế hoạch chiến lược Văn hoá và Nghệ thuật ASEAN 2016-2025, các Bộ trưởng ghi nhận việc các Chỉ số đánh giá hiệu quả của các chương trình hoạt động lĩnh vực văn hoá và nghệ thuật được đề ra. Hội nghị đánh giá cao đề xuất xây dựng và phát triển Danh sách Di sản Văn hoá ASEAN nhằm triển khai Tuyên bố ASEAN về Di sản Văn hoá và Tuyên bố Viên Chăn về Tăng cường Hợp tác Di sản Văn hoá ở ASEAN. 

Trên cơ sở đề xuất của Campuchia, với sự thống nhất cao, hội nghị AMCA lần thứ 9 đã lựa chọn thành phố Siem Reap là thành phố Văn hóa ASEAN giai đoạn 2020-2022.

Trong hợp tác với các nước đối thoại, trên cơ sở báo cáo việc triển khai kế hoạch hợp tác văn hóa nghệ thuật giai đoạn 2019-2021, các Bộ trưởng ghi nhận tiến độ thực hiện Kế hoạch Hành động ASEAN + 3 về Hợp tác Văn hoá và Nghệ thuật 2019-2021 đặc biệt trong lĩnh vực giao lưu văn hoá, quản lý di sản văn hoá và phát triển nguồn nhân lực. Các Bộ trưởng cho rằng việc Mạng lưới Các Thành phố Văn hóa ASEAN+3 được thành lập đã tạo nên nền tảng vững chắc cho quan hệ đối tác lâu dài giữa ASEAN và các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc nhằm tăng cường và mở rộng giao lưu văn hóa trên cấp độ thành phố. Hội nghị cũng đề ra biện pháp với mong muốn thúc đẩy hợp tác hữu nghị sâu hơn qua chương trình Thành phố Văn hóa ASEAN và các Thành phố Văn hóa Đông Á vì sự phát triển văn hóa ở Châu Á. 

Các Bộ trưởng đánh giá cao sự hợp tác của Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc trong việc ủng hộ các nỗ lực thúc đẩy nhận thức về ASEAN thông qua các dự án, chương trình hợp tác văn hóa. Bên cạnh việc ghi nhận những kết quả hợp tác của Trung Quốc thông qua Diễn đàn Văn hoa Trung Quốc-ASEAN, hoan nghênh những sáng kiến của Nhật Bản thông qua Dự án Lưu trữ Kỹ thuật số Di sản Văn hoá ASEAN, các Bộ trưởng đồng ý sẽ thảo luận thêm các đề xuất mới của Hàn Quốc về việc thành lập Tổ chức Nghệ thuật Nghe nhìn ASEAN - Hàn Quốc và Tổ chức Hợp tác Di sản Văn hóa ASEAN - Hàn Quốc cũng như đề xuất của Hàn Quốc để 10 nước thành viên ASEAN và Hàn Quốc cùng lên kế hoạch và hợp tác trong triển khai Hội nghị Đổi mới Văn hoá ASEAN - Hàn Quốc thông qua hợp tác chặt chẽ với Ban Thư ký ASEAN và cân nhắc đề nghị hợp tác mở rộng các cơ hội học tiếng Hàn Quốc trong khu vực. 

Kết thúc hội nghị, các Bộ trưởng đã thông qua Thông cáo báo chí chung Hội nghị AMCA lần thứ 9 và các hội nghị liên quan, báo cáo SOMCA 15 và SOMCA 16, đồng thời nhất trí tổ chức Hội nghị AMCA lần thứ 10 và các Hội nghị liên quan với các nước Đối thoại tại Lào vào năm 2022./.

Nguyễn Đức Thắng