Đẩy mạnh vai trò của hợp tác văn hóa, nghệ thuật ASEAN trong bối cảnh hậu Covid-19 vì sự phát triển bền vững

Ngày 27 tháng 10 năm 2022, Hội nghị Bộ trưởng Văn hóa và Nghệ thuật ASEAN (AMCA) lần thứ 10 và các Hội nghị liên quan với các nước Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản đã diễn ra theo hình thức trực tuyến. Hội nghị do Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào tổ chức với chủ đề “Thúc đẩy vai trò của Văn hóa và Nghệ thuật trong bối cảnh hậu Covid-19 vì sự phát triển bền vững”. BàSuanesavanh VIGNAKET, Bộ trưởng Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch CHDCND Lào đã chủ trì Hội nghị cùng sự tham dự của Bộ trưởng phụ trách Văn hóa, nghệ thuật các nước ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và đại diện Ban Thư ký ASEAN. Đoàn Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam do Thứ trưởng Tạ Quang Đông dẫn đầu đã tham dự Hội nghị.

Phát biểu khai mạc Hội nghị AMCA lần thứ 10, Bộ trưởng Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào khẳng định, văn hóa và nghệ thuật là một trong những lĩnh vực quan trọng của Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN, đóng góp đáng kể vào những thành tựu và nỗ lực nhằm hỗ trợ Kế hoạch Phát triển Kinh tế - Xã hội của Lào giai đoạn hậu Covid-19. Chủ tịch Hội nghị AMCA lần thứ 10 cho rằng, lĩnh vực văn hóa và nghệ thuật cần tích cực tiến tới việc hiện thực hóa Kế hoạch Chiến lược ASEAN về Văn hóa và Nghệ thuật giai đoạn 2016-2025, Kế hoạch tổng thể Cộng đồng Văn hóa-Xã hội 2025 và Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, bao gồm Tuyên bố AMCA và các Tuyên bố ASEAN khác liên quan đến văn hóa và nghệ thuật nhằm nâng cao và tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác với các nước Đối thoại ASEAN, đặc biệt trong cơ chế hợp tác ASEAN+ 3, ASEAN+Trung Quốc, ASEAN+ Nhật Bản và ASEAN+Hàn Quốc. 

Tại Hội nghị, trao đổi về chủ đề “Thúc đẩy vai trò của Văn hóa và Nghệ thuật trong bối cảnh hậu Covid-19 vì sự phát triển bền vững”, các Bộ trưởng ghi nhận vai trò của văn hóa và nghệ thuật trong giai đoạn đỉnh cao của đại dịch COVID-19 là một trong những lĩnh vực có đóng góp tích cực cho phát triển bền vững. Các Bộ trưởng cho rằng, đại dịch Covid-19 đã dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng việc áp dụng kỹ thuật số trong nhiều lĩnh vực, tạo ra các hình thức văn hóa xã hội và cơ hội kinh tế mới. Hội nghị AMCA lần thứ 10 đã đánh giá cao những nỗ lực của lĩnh vực văn hóa và nghệ thuật ASEAN trong việc thích ứng với những thay đổi, tận dụng được các công nghệ kỹ thuật số để người dân ASEAN tiếp cận. 

Với mục đích phát triển hơn nữa vai trò của văn hóa, nghệ thuật, các Bộ trưởng đã đề xuất sáng kiến cụ thể để văn hóa, nghệ thuật phục hồi nhanh sau đại dịch, trong đó kiến nghị các nước cần hỗ trợ tốt hơn cho phát triển các ngành công nghiệp văn hóa và sáng tạo, khai thác và phát huy trí tuệ, đẩy mạnh nghề thủ công của các địa phương, tăng cường áp dụng công nghệ mới trong giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa…

Phát biểu tham luận tại Hội nghị, Thứ trưởng Tạ Quang Đông cho rằng, văn hóa, nghệ thuật ngày càng có vai trò nổi bật trong quá trình xây dựng chính sách phát triển bền vững của các quốc gia. Để tiếp tục khẳng định hơn nữa vai trò của văn hóa nghệ thuật trong tương lai bền vững của ASEAN, Thứ trưởng Tạ Quang Đông kiến nghị các nước cùng nỗ lực, hợp tác tiếp tục gìn giữ, lan tỏa ý thức và bản sắc cộng đồng trong ASEAN, hình thành sức mạnh mềm cho mỗi quốc gia từ văn hóa, tạo lợi thế phát triển kinh tế-xã hội cho toàn khu vực, tập trung phát triển một số ngành công nghiệp văn hóa mũi nhọn mà các nước thành viên ASEAN có thế mạnh, hợp tác hình thành, kết nối mạng lưới các không gian sáng tạo tại các đô thị lớn trong ASEAN nhằm lan toả về hình ảnh các đô thị đáng sống từ văn hoá, nghệ thuật. Cùng với đó, Thứ trưởng Tạ Quang Đông đề nghị các nước dành ưu tiên phát triển văn hoá số trong bối cảnh xã hội số, nền kinh tế số nhằm tạo cơ hội và đòn bẩy để ASEAN bứt phá, phát triển.

Trong khuôn khổ Hội nghị, các Bộ trưởng đã thông qua các văn kiện quan trọng, gồm: (i) Thông cáo báo chí của Hội nghị Bộ trưởng Văn hóa, Nghệ thuật ASEAN (AMCA) lần thứ 10; (ii) Tuyên bố Siem Reap về thúc đẩy một cộng đồng ASEAN sáng tạo và thích ứng; và (iii) Tuyên bố cấp Bộ trưởng về Bảo vệ Tài sản Văn hóa.

Ngay sau Hội nghị AMCA lần thứ 10, các Bộ trưởng đã tham dự Hội nghị Bộ trưởng Văn hóa và Nghệ thuật ASEAN + Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản (AMCA+3) lần thứ 10, Hội nghị Bộ trưởng Văn hóa và Nghệ thuật ASEAN + Trung Quốc lần thứ 6, Hội nghị Bộ trưởng Văn hóa và Nghệ thuật ASEAN + Hàn Quốc lần thứ 5 và Hội nghị Bộ trưởng Văn hóa và Nghệ thuật ASEAN + Nhật Bản lần thứ 5. Bộ trưởng Văn hóa các nước ASEAN và các nước đối thoại đã trao đổi về tiến độ hợp tác giữa ASEAN với Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc trong lĩnh vực văn hóa và nghệ thuật, ghi nhận tiến độ thực hiện Kế hoạch hành động ASEAN + 3 về hợp tác văn hóa, nghệ thuật 2022-2025, đặc biệt trong các lĩnh vực trao đổi văn hóa, quản lý di sản văn hóa và phát triển nguồn nhân lực. Với Trung Quốc, các nước ASEAN đánh giá cao những nỗ lực của Trung Quốc trong hợp tác với ASEAN thông qua thực hiện Kế hoạch hợp tác Văn hóa ASEAN-Trung Quốc giai đoạn 2022-2025. Trong hợp tác với Nhật Bản, các Bộ trưởng Văn hóa ASEAN đánh giá và cảm ơn sự hỗ trợ của Nhật Bản trong việc thúc đẩy nhận thức về ASEAN, đặc biệt là thông qua dự án Lưu trữ Kỹ thuật số Di sản Văn hóa ASEAN. Về hợp tác ASEAN-Hàn Quốc, Hội nghị đánh giá những nỗ lực của Hàn Quốc trong việc tăng cường hơn nữa hợp tác về văn hóa và nghệ thuật, đồng thời các nước ASEAN thể hiện sự quan tâm đến những đề xuất mới của Hàn Quốc về hợp tác văn hóa ASEAN-Hàn Quốc. Các nước ASEAN ghi nhận hỗ trợ lớn của Hàn Quốc thông qua Quỹ hợp tác ASEAN-Hàn Quốc.

Nhân dịp này, Hội nghị AMCA lần thứ 10 đã thông qua việc công nhận danh hiệu Thủ đô Viêng Chăn là thành phố thứ bảy trong ASEAN được chọn là Thành phố Văn hóa ASEAN, đồng thời kỳ vọng, với vai trò Chủ tịch AMCA lần thứ 10, Lào sẽ có kế hoạch tổ chức các hoạt động nhằm thúc đẩy phát triển văn hóa hòa bình và tăng cường sự hiểu biết liên văn hóa.

Để có kế hoạch tiếp theo, Hội nghị đã thống nhất Malaysia là quốc gia chủ trì tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Văn hóa và Nghệ thuật ASEAN lần thứ 11 và các hội nghị liên quan vào năm 2024./.

Lê Minh Đức