Hội thảo “50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Vương quốc Anh: Thành tựu và triển vọng”

Sáng ngày 21/03/2023, Hội thảo “50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Vương quốc Anh: Thành tựu và triển vọng” do Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam (VUFO), Đại sứ quán Anh tại Hà Nội, Hội hữu nghị Việt - Anh và Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đồng tổ chức nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Vương quốc Anh.

Hội thảo “50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Vương quốc Anh: Thành tựu và triển vọng” bao gồm 3 phiên thảo luận bao gồm các nội dung: Tổng quan quan hệ Việt Nam - Vương quốc Anh; Hợp tác kinh tế, thương mại đầu tư Việt Nam - Vương quốc Anh và Giao lưu nhân dân, hợp tác trong lĩnh vực văn hóa, xã hội Việt Nam - Vương quốc Anh. Hội thảo thu hút sự tham gia của các đại biểu đến từ Đại sứ quán Anh tại Việt Nam, Hội đồng Anh, Phòng Thương mại Anh, Bộ Ngoại giao Anh, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Hội Hữu nghị Việt - Anh, đại diện các cơ quan, bộ ngành Trung ương, các trường đại học và cơ sở nghiên cứu, các tổ chức đoàn thể và đại diện một số doanh nghiệp Anh tại Việt Nam. 

Phát biểu khai mạc tại hội thảo, ông Phan Anh Sơn - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VUFO, điểm lại những dấu mốc quan trọng trong quan hệ hai nước.Việt Nam và Vương quốc Anh chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 11/9/1973. Trong suốt 50 năm qua, mối quan hệ đó không ngừng được củng cố và phát triển. Đặc biệt sau khi hai nước ký kết Tuyên bố chung chính thức nâng tầm quan hệ lên Đối tác chiến lược vào tháng 9/2010, mở ra nhiều khuôn khổ, cơ chế hợp tác giữa hai nước. Hai nước không ngừng thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực quan trọng như an ninh - quốc phòng, hợp tác phát triển, giáo dục - đào tạo, khoa học công nghệ, phát triển bền vững, giao lưu nhân dân, tạo nền tảng vững chắc cho việc phát triển quan hệ song phương. Ông Phan Anh Sơn khẳng định quan hệ hữu nghị giữa hai nước đang ở thời kỳ phát triển rất tốt đẹp.

Phát biểu chào mừng tại hội thảo, Ông Marcus Winsley, Phó Đại sứ, Đại sứ quán Anh tại Việt Nam khẳng định: “Chúng ta đang sống trong một thời kỳ mà mọi thứ ngày càng trở nên khó dự đoán. Vì vậy, quan trọng là đối thoại để thấu hiểu lẫn nhau và đó là một trong những điều chúng ta đang làm hôm nay. Việt Nam và Anh có nhiều điểm chung, không chỉ cùng là các quốc gia hàng hải, chúng ta còn cùng ủng hộ mạnh mẽ hệ thống thương mại tự do, những điều tạo nên sự thịnh vượng của hai quốc gia. Và tôi nghĩ cả hai nước chúng ta đều cởi mở với những ý tưởng mới, với việc chia sẻ kinh nghiệm”. 

Phó Đại sứ Winsley đánh giá cao những lợi ích mà quan hệ Đối tác chiến lược đã mang lại cho hai nước trong 13 năm qua. Hai bên đã có nhiều trao đổi trong lĩnh vực an ninh quốc phòng, thể hiện bản chất của quan hệ Đối tác chiến lược khi hai bên có thể trao đổi thẳng thắn những mối quan tâm về an ninh của nhau, phát huy thế mạnh hợp tác trong lĩnh vực này như thế nào. Hai bên cũng đã có đối thoại về biển, và phía Anh cam kết đẩy mạnh những đối thoại như vậy.

Phiên thảo luận 1 với chủ đề Tổng quan Quan hệ Việt Nam - Vương quốc Anh do Tiến sỹ Phan Anh Sơn - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VUFO chủ trì với sự tham gia của các đại biểu: Phó Đại sứ Vương quốc Anh Marcus Winsley; ông Bùi Thế Giang, Nguyên Vụ trưởng Vụ Tây Âu - Bắc Mỹ, Ban Đối ngoại Trung ương, Nguyên Phó Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại Liên hợp quốc; ông Ben Bland, Giám đốc Chương trình Châu Á - Thái Bình Dương và quan hệ song phương Anh - Việt, Chatham House và bà Hoàng Lê Thùy Dương, Phó Tổng Thư ký Hội Hữu nghị Việt Anh. Tại phiên thảo luận này, các diễn giả đã điểm lại những bước phát triển chính, những cột mốc đáng nhớ trong quan hệ ngoại giao hai nước đặc biệt kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ đối tác chiến lược vào năm 2010. Nói về tổng quan mối quan hệ, chuyên gia Ben Bland đưa ra 3 đề xuất để phát triển hơn nữa mối quan hệ, bao gồm sự trung thực giữa các bên về mong muốn và mục tiêu của mình, thứ hai là tập trung vào những lĩnh vực có lợi ích chung lớn nhất, thứ ba là sự hợp tác của không chỉ các cơ quan chính phủ mà còn các nhóm nghiên cứu, giáo dục, các tổ chức khác trong các lĩnh vực. 

Phiên thảo luận về kinh tế, thương mại đầu tư giữa Việt Nam và Vương quốc Anh do ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch VCCI, Phó Chủ tịch Hội hữu nghị Việt - Anh chủ trì với sự tham gia thảo luận của các đại biểu: ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Thị trường Châu Âu - Châu Mỹ, Bộ Công thương; bà Julia Sutherlands, Phó Vụ trưởng Vụ Đông Nam Á, Bộ Ngoại giao & Phát triển Anh; PGS.TS.Nguyễn Trúc Lê, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch hội đồng trường Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN; PGS.TS. Hà Văn Hội, Trưởng khoa Kinh tế và Kinh doanh Quốc tế, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN. Tại phiên thảo luận, các hiệp định thương mại được nhắc đến như một thành tựu nổi bật, gợi mở nhiều tiềm năng hợp tác. Các chuyên gia đều cho rằng còn nhiều dư địa để hai quốc gia tiếp tục làm việc cùng nhau trong thời gian tới, nổi bật là chuyển đổi xanh và năng lượng tái tạo. Các hiệp định như UKVFTA đã có tác động lớn tới hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam, góp phần đẩy kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam – Vương quốc Anh tăng trưởng trở lại sau thời gian đại dịch.

Phiên thứ ba với chủ đề Giao lưu nhân dân, hợp tác trong lĩnh vực văn hóa, xã hội Việt Nam - Vương quốc Anh diễn ra dưới sự chủ trì của PGS.TS Nguyễn Trúc Lê, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch hội đồng trường Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt - Anh và sự tham gia thảo luận của TS. Nguyễn Phương Hòa, Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ VHTTDL; bà Nguyễn Thị Thu Giang, Trưởng ban Ban Châu Âu - VUFO và bà Donna McGowan, Giám đốc Hội đồng Anh tại Việt Nam. 

Tại phiên thảo luận, TS. Nguyễn Phương Hòa, Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ VHTTDL chia sẻ cách đây 110 năm vào năm 1913, Chủ tịch Hồ Chí Minh trong hành trình ra đi tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc đã đặt chân đến cảng Newhaven, Vương quốc Anh và làm việc tại xứ sở sương mù trong vòng 4 năm từ 1913 - 1917. Quãng thời gian này không dài, nhưng đây là khoảng thời gian có ý nghĩa quan trọng trong việc định hình tư tưởng chính trị của Người. Chính trong khoảng thời gian sống tại Anh, Người lần đầu tiên đọc được các tác phẩm của Karl Marx và Friendrich Engels, để từ đó định hình tư tưởng chính trị và tìm ra con đường cứu nước, giải phóng dân tộc. Hồ Chủ tịch chính là người đặt nền móng cho tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước.  

Bà Nguyễn Phương Hòa khẳng định giao lưu văn hóa giữa nhân dân hai nước có nhiều thuận lợi như ngôn ngữ tiếng Anh được dạy và học rộng rãi từ cấp bậc tiểu học tại Việt Nam và được xem là một trong các phương tiện giúp hội nhập quốc tế; cộng đồng lớn người Việt Nam tại Anh với số lượng lớn du học sinh Việt Nam chính là những cầu nối văn hóa giữa hai nước; các đường bay thẳng giữa Việt Nam và Vương quốc Anh là điều kiện kết nối địa lý, đưa nhân dân hai nước đến gần nhau hơn.  Bà Nguyễn Phương Hòa nhấn mạnh trong bối cảnh hiện tại, giao lưu nhân dân ngày càng có sức hấp dẫn khi thông qua văn hóa nghệ thuật mà ở đó “con người là chủ thể sáng tạo” vì con người, luôn hướng tới cái đẹp, cái thiện, những giá trị nhân văn của nhân loại từ đó gắn kết con người với con người và có vai trò quan trọng trong việc kết nối người dân giữa các nước và các dân tộc, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau  và, thúc đẩy quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực khác. 

Bà Nguyễn Phương Hòa chia sẻ trong thời đại ngày nay, văn hóa còn được biết đến như một sức mạnh mềm, quyền lực mềm của mỗi quốc gia. Vương quốc Anh được biết đến là quốc gia có chỉ số sức mạnh mềm cao Top 3 thế giới, với nền văn học nổi tiếng từ các tác phẩm cổ điển của Shakespears, Charles Dickens đến văn học hiện đại như Harry Portter của JK Rowling, các ban nhạc huyền thoại từ the Beatles, Rolling Stones,  đến các ca sỹ nghệ sỹ hàng đầu đương đại Adele, Ed Sheeran,  nền điện ảnh với nhiều phim  bom tấn như James Bond, và không thể không đề cập đến Giải bóng đá Ngoại hạng Anh được người hâm mộ trên toàn thế giới mong đợi.  

Trong bài tham luận, Bà Nguyễn Phương Hòa đã điểm lại những thành tựu trong giao lưu văn hóa giữa Việt Nam và Vương quốc Anh. Trước hết phải kể đến Những ngày Văn hoá Việt Nam tại Anh, đây là nhịp cầu nối giao lưu giữa nhân dân hai nước, tăng cường sự hiểu biết của người dân Anh đối với Việt Nam, trong đó có đề cao quan hệ hợp tác và tình hữu nghị giữa hai nước, đồng thời quảng bá, giới thiệu hình ảnh đất nước, con người, văn hóa của Việt Nam với công chúng Anh. Những hoạt động văn hóa, nghệ thuật của Việt Nam tại Anh thường được tổ chức nhân dịp kỷ niệm những dấu mốc quan trọng trong quan hệ hai nước, góp phần tăng cường củng cố quan hệ giữa hai nước.

Thứ hai là những dự án hợp tác về văn hóa giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Hội đồng Anh tại Việt Nam, đây là những dự án hợp tác thực chất và có chiều sâu như: Dự án Đào tạo Kỹ năng Quản lý và Tổ chức Festival văn hóa và nghệ thuật (2010 - 2012); Dự án xây dựng khung chính sách, phát triển các ngành công nghiệp văn hóa tại Việt Nam; Dự án “Không gian văn hóa sáng tạo Việt Nam” (2018-2021); Dự án “Di sản kết nối” và Dự án “Từ hậu trường tới tương lai”. 

Đề cập đến thách thức trong việc thúc đẩy hợp tác giữa hai nước trong đó có hạn chế về ngân sách nhà nước, các sự kiện giao lưu thúc đẩy hợp tác, quảng bá văn hóa chưa được triển khai thường xuyên mà chỉ tập trung vào những dịp kỷ niệm năm tròn, năm chẵn và chính sách visa là một trong những rào cản trong việc thúc đẩy giao lưu văn hóa giữa nhân dân hai nước, bà Nguyễn Phương Hòa cho rằng để đẩy mạnh giao lưu văn hóa giữa hai nước trong thời gian tới cần huy động sức mạnh tổng hợp của các hiệp hội, các doanh nghiệp, các cơ sở giáo dục đào tạo, thiết chế văn hóa, đông đảo sinh viên và các cơ quan truyền thông báo chí.

Minh Trang