Sáng ngày 08/9/2023, tại Hà Nội, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao tổ chức Hội thảo tổng kết triển khai Kế hoạch “Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài năm 2023”. Tham dự Hội thảo có Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài Lê Thị Thu Hằng, Phó Trưởng Ban Dân vận Trung ương Triệu Tài Vinh, Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam Ngô Minh Hiển cùng đại diện các Bộ, ngành, địa phương, cơ quan đại diện Việt Nam tại nước ngoài (tham gia theo hình thức trực tuyến). Ông Trần Nhất Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch dự và phát biểu tham luận tại Hội thảo.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (VNVNONN) nhấn mạnh, tiếng Việt là tài sản quý báu của dân tộc Việt Nam, là kết tinh của hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước, của quá trình lao động và phát triển. Đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đang phát triển mạnh mẽ (với gần 6 triệu người đang sinh sống ở trên 130 quốc gia và vùng lãnh thổ), tiếng Việt là phương tiện lưu giữ, trao truyền văn hóa, giúp đồng bào ta ở nước ngoài bảo tồn bản sắc văn hóa riêng, tự tin phát triển và hội nhập với thế giới. Tiếng Việt cũng là nhịp cầu thân thương nối liền đồng bào Việt Nam trên toàn thế giới với nhau và với Tổ quốc.
Theo Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng, công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, công tác tiếng Việt luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm sâu sắc, được khẳng định thành chủ trương nhất quán, xuyên suốt và nêu thành nhiệm vụ cụ thể trong các văn bản chỉ đạo về công tác đối với NVNONN. Thời gian qua, công tác bảo tồn, phát huy tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Hoạt động tôn vinh tiếng Việt đã và đang được triển khai đồng bộ với quy mô rộng khắp ở cả trong và ngoài nước, với sự chung tay và tham gia tích cực của các bộ, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp, đặc biệt là của kiều bào Việt Nam ở nước ngoài… trở thành sự kiện thu hút cộng đồng NVNONN, tạo hiệu ứng lan tỏa các giá trị cao đẹp của ngôn ngữ và văn hóa dân tộc. Đây chính là nền tảng để thúc đẩy công tác đại đoàn kết dân tộc, thể hiện tình cảm và trách nhiệm của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là của nhân dân trong nước đối với kiều bào. Tuy nhiên, trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tiếng Việt đối mặt với nguy cơ mai một, mất dần khi thế hệ trẻ sinh ra và lớn lên ở nước ngoài bị ảnh hưởng, tác động bởi văn hóa sở tại. Trong bối cảnh đó, Đề án Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 8/2022, chọn ngày 08/9 hàng năm là Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài góp phần cụ thể hóa chủ trương Đại hội XIII của Đảng đã đề ra, tạo điều kiện để đồng bào giữ gìn tiếng Việt, bản sắc văn hóa dân tộc, nâng cao lòng tự hào, tự tôn dân tộc, tạo động lực quan trọng thúc đẩy các hoạt động giảng dạy, học tập và đáp ứng nguyện vọng, nhu cầu chính đáng của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.
Năm 2023 là năm đầu tiên triển khai Đề án. Công tác triển khai kế hoạch Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN được xúc tiến với sự tham gia của các cơ quan và cộng đồng người Việt trên toàn thế giới thông qua các hoạt động cụ thể như: Xây dựng tủ sách tiếng Việt phục vụ cộng đồng (tại Áo, Slovakia, Hungary, Nhật Bản); Hành trình tìm kiếm và phong tặng danh hiệu “Sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài năm 2023”; Chương trình biểu diễn nghệ thuật “Tiếng Việt thân thương”; Hội thảo Ngày tôn vinh tiếng Việt năm 2023…
Phát biểu tham luận tại Hội thảo, ông Trần Nhất Hoàng nhấn mạnh ý nghĩa của các hoạt động tôn vinh tiếng Việt góp phần gìn giữ, phát huy ngôn ngữ và văn hóa dân tộc trong cộng đồng NVNONN. Với vai trò là cơ quan phối hợp triển khai Đề án tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ động, tích cực huy động các nguồn lực, triển khai nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật kết hợp tôn vinh tiếng Việt với nhiều hình thức đa dạng tại các quốc gia trên thế giới. Theo ông Trần Nhất Hoàng, thông qua các hoạt động lớn, điển hình như Triển lãm Thế giới EXPO tại Dubai, văn hóa, hình ảnh quốc gia Việt Nam đã lan tỏa đến thế giới, cũng như cộng đồng NVNONN. Cùng với đó, các Tuần/Ngày Văn hóa Việt Nam tại nước ngoài, các chương trình nghệ thuật phục vụ kiều bào đã được tổ chức, ngày càng tạo thêm sự gắn kết của cộng đồng NVNONN với quê hương đất nước.
Chia sẻ kinh nghiệm về triển khai và phát huy vai trò Đại sứ Du lịch Việt Nam thời gian qua do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, Phó Cục trưởng Trần Nhất Hoàng kiến nghị cần mở rộng và phát huy vai trò của “Sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài” trong quá trình triển khai Đề án tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN. Với mục tiêu lan tỏa hơn nữa tiếng Việt và văn hóa Việt trong cộng đồng NVNONN, việc triển khai Đề án cần tập trung vào: khuyến khích duy trì sử dụng tiếng Việt trong sinh hoạt hàng ngày của gia đình người Việt Nam ở nước ngoài; thúc đẩy chính quyền và các thiết chế giáo dục sở tại đưa tiếng Việt vào giảng dạy tại các cơ sở giáo dục ở địa bàn có đông người Việt Nam; tiếp tục xây dựng các thư viện, giới thiệu sách, giới thiệu văn hoá Việt Nam tại các nước; tận dụng tiến bộ của công nghệ thông tin, kết nối kiều bào với quê hương, trong đó văn hoá, nghệ thuật là một trong những phương tiện cần được coi trọng; tăng cường đầu tư cho việc giới thiệu văn hóa Việt Nam tại nước ngoài.
Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN (08/9/) trở thành dấu mốc quan trọng hàng năm trong đời sống văn hóa, tinh thần của cộng đồng với những hoạt động thiết thực nhằm tôn vinh sự giàu đẹp của tiếng Việt, nâng cao nhận thức về ngôn ngữ và văn hóa dân tộc đối với kiều bào trên toàn thế giới và bạn bè quốc tế, đặc biệt là thế hệ trẻ; lan tỏa mạnh mẽ tình yêu tiếng Việt, trở thành động lực thúc đẩy phong trào dạy và học tiếng Việt trong cộng đồng, qua đó góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống dân tộc./.