Chiều ngày 14/4/2023, Bà Nguyễn Phương Hòa, Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham gia Tọa đàm về văn hóa truyền thống Lễ hội Té nước của ASEAN “Năm mới – Khởi đầu mới” do C-ASEAN tổ chức tại Khách sạn Melia Hà Nội. Các khách mời tham gia thảo luận gồm Ngài Nikorndej Balankura – Đại sứ Đặc mệnh Toàn quyền Thái Lan tại Hà Nội, Ngài Chanthaphone Khammanichanh – Phó Đại sứ Lào tại Hà Nội, bà San San Yin, Bí thư thứ 2 Đại sứ quán Myanmar tại Hà Nội, Ông Phan Minh Giang, Phó Vụ trưởng Vụ ASEAN, Bộ Ngoại giao.
Lễ hội Té nước là lễ kỷ niệm quan trọng chào đón năm mới được tổ chức ở các nước Đông Nam Á như Campuchia, Lào, Myanmar và Thái Lan. Lễ hội té nước báo hiệu cho kết thúc của một năm và sự khởi đầu của một năm mới. Các Lễ hội diễn ra vào giữa tháng 4 hàng năm, bắt đầu từ ngày 13 đến ngày 16 Tháng tư. Lễ hội té nước phản ánh niềm tin rằng té nước sẽ rửa sạch những điều xui xẻo từ năm trước và để bắt đầu một năm mới nhiều hạnh phúc và phước lành. Lễ hội Té nước đã trở thành một nét đặc trưng của văn hóa của một số nước ASEAN, là cầu nối gắn kết người dân ASEAN, thể hiện bản sắc ASEAN và một cộng đồng ASEAN đoàn kết, hài hòa và phát triển.
“Xây dựng một cộng đồng ASEAN thống nhất, hòa bình, ổn định và cùng nhau chia sẻ sự phồn vinh dựa trên bản sắc văn hóa ASEAN là điều mà mỗi người dân ASEAN đều hướng tới” – Bà Nguyễn Phương Hòa chia sẻ khi được hỏi về khái niệm ý nghĩa của “sự hài hòa” trong văn hóa ASEAN. Bà cho biết: “Mỗi người dân ASEAN đều có niềm tự hào về đặc trưng văn hóa của dân tộc mình, và cộng đồng ASEAN gắn kết bởi sự thống nhất trong đa dạng về văn hóa dù chúng ta có hàng trăm ngôn ngữ khác nhau cùng với nhóm các dân tộc thiểu số và rất nhiều các di sản văn hóa nổi bật nhác nhau. Việt Nam luôn coi văn hóa là đòn bẩy và là động lực để xây dựng một cộng đồng ASEAN đạt được các mục tiêu phát triển bền vững. Đối với việc phát triển du lịch văn hóa, Bà Nguyễn Phương Hòa nhấn mạnh đây là một trong những định hướng phát triển của ngành du lịch Việt Nam. Các quốc gia ASEAN có nền văn hóa đặc sắc và đa dạng, do đó, ngoài việc thúc đẩy du lịch nội khối thì quảng bá hình ảnh bản sắc ASEAN tới bạn bè quốc tế, thu hút khách du lịch quốc tế cũng là một trong những ưu tiên của du lịch Việt Nam.
Để hiểu rõ hơn về ý nghĩa, sự giống và khác nhau của Lễ hội Té nước tại mỗi quốc gia, Ông Nikorndej Balankura – Đại sứ Đặc mệnh Toàn quyền Thái Lan tại Hà Nội cho biết Lễ hội Té nước Songkran là một trong những lễ hội truyền thống có ý nghĩa đặc biệt quan trọng tại Thái Lan. Hàng năm, người dân xứ sở Chùa Vàng vẫn thường tổ chức lễ hội này rất quy mô trên khắp cả nước, Lễ hội thường diễn ra trong 3 ngày, mỗi ngày lại là một nghi thức đặc biệt: Ngày đầu tiên người dân dành nhiều thời gian dọn dẹp nhà cửa để gói ghém những cái cũ và chờ đón những điều tốt đẹp đến trong năm mới. Ngày thứ hai, mọi người dành riêng ra một ngày để chuẩn bị đồ ăn cho những ngày lễ sắp tới. Ngày cuối cùng của Lễ hội được coi là mùng một của năm mới và cũng là ngày Phật đản. Lễ tắm Phật sẽ được tổ chức tại tất cả các ngôi chùa với sự tham gia của đông đảo Phật tử. Mọi Phật tử và du khách đến thăm chùa đều có thể tham gia nghi lễ trên. Sau lễ tắm Phật thì chính là lễ hội té nước truyền thống. Đối với người dân Thái Lan, nước tượng trưng cho sự thanh khiết và may mắn và được coi như những lời chúc phúc và tốt đẹp. Giống với người dân Thái Lan, ông Chanthaphone Khammanichanh, Phó Đại sứ Lào tại Việt Nam cho biết: “Đối với người dân Lào, Lễ hội Té nước được gọi là Bunpimay coi là một dịp nghỉ lễ mà tất cả người dân đều mong chờ bởi đây là cơ hội để mọi người đều trở về nhà bên người thân và gia đình. Lễ hội thường diễn ra trong ba ngày, từ ngày 14-16/4. Tại Lào, thay cho lời chúc may mắn đầu năm, người dân ở Lào sẽ té nước vào nhau để chúc phúc, cầu mong mưa thuận gió hòa, cầu cho một năm mới ấm no. Vào dịp này, người dân Lào cũng tập trung đến chùa lễ Phật, tắm Phật bằng nước thơm và té nước cho các nhà sư, chùa và cây cối xung quanh chùa”. Mang đậm tính Phật giáo, Lễ hội Té nước ở Myanmar là một hoạt động tín ngưỡng thể hiện nét đẹp truyền thống của người Myanmar. Bà San San Yin chia sẻ Lễ hội Té nước hội tụ mọi lứa tuổi, tầng lớp, giới tính tham gia, giúp làm tang tình đoàn kết dân tộc. Đối với người dân Myanmar, nước tượng trưng cho sự thanh tẩy, thuần khiết sẽ gột rửa hết những bệnh tật, xui xẻo và dơ bẩn của năm vừa qua, chuẩn bị chào đón một năm mới đầy may mắn, mạnh khỏe.
Ông Phan Minh Giang, Vụ phó Vụ ASEAN, Bộ Ngoại giao bày tỏ sự đồng tình với bà Nguyễn Phương Hòa về tầm quan trọng của văn hóa trong quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN thịnh vượng và phát triển. Trong đó, giao lưu văn hóa luôn là cầu nối để tăng cường hợp tác và thắt chặt tình hữu nghị của các thành viên ASEAN. Tuy đa dạng, song các nền văn hoá ở khu vực Đông Nam Á cũng có nhiều điểm chung, làm cơ sở cho sự thống nhất và đoàn kết ASEAN. Đó là điểm đặc trưng khiến cho ASEAN ngày càng phát triển. Sự đoàn kết của ASEAN được thể hiện rõ ràng khi cùng nhau vượt qua đại dịch Covid-19 dù các quốc gia ASEAN đều bị ảnh hưởng nặng nề do đại dịch Covid-19. Có thể nói rằng, văn hóa vừa là thành tố quan trọng vừa là mục tiêu xuyên suốt trong nỗ lực chung xây dựng cộng đồng ASEAN.
Lễ hội Té nước được tổ chức tại nhiều quốc gia Đông Nam Á với các tên gọi khác nhau, dù hình thức thể hiện có thể khác nhau nhưng đều chung một khát vọng hướng tới một cuộc sống sung túc, bình an, một tương lai tươi sáng. Đây là một nét đặc trưng truyền thống ASEAN cần được truyền thông rộng rãi hơn nữa trong thời gian tới. Bà Nguyễn Phương Hòa cho biết một số vùng, miền Việt Nam cũng có truyền thống tổ chức Lễ hội Té nước như đồng bào Thái Trắng và Lào tại miền núi phía Bắc Việt Nam, đồng bào Khmer tại Đồng bằng sông Cửu Long và gần đây nhất, Lễ hội Té nước tại Đà Nẵng đã thu hút đông đảo sự tham gia và yêu thích của giới trẻ Việt Nam và khách du lịch quốc tế. Bà Nguyễn Phương Hòa bày tỏ sự cảm ơn đối với Tổ chức C ASEAN đã tổ chức một Phiên thảo luận chia sẻ có ý nghĩa về một nét đẹp văn hóa truyền thống của người dân ASEAN và khẳng định Việt Nam luôn chào đón và tích cực tham gia quảng bá các hoạt động và lễ hội truyền thống mang tính đặc trưng của ASEAN tới đông đảo người dân và đặc biệt là thế hệ trẻ – thế hệ tiếp nối, gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của ASEAN.
C-ASEAN là tổ chức phi lợi nhuận thuộc Thai Beverage Public Company limited, C-ASEAN được thành lập với sứ mệnh tạo nên một nền tảng kết nối các cộng đồng và doanh nghiệp trong khu vực ASEAN thông qua các hoạt động thuộc 03 trụ cột: Lãnh đạo và phát triển nhân tài, Kinh doanh và phát triển bền vững và Văn hóa nghệ thuật. Trong thời gian qua, C ASEAN đã có nhiều đóng đóp tích cực trong việc tăng cường sự gắn kết bản sắc văn hóa và tuyên truyền các giá trị truyền thống đặc trưng ASEAN thông qua các hoạt động giao lưu văn hóa, nghệ thuật được tổ chức tại Việt Nam và trong khu vực.