Ngày 15/2, tại TP Hồ Chí Minh đã diễn ra Tọa đàm tham vấn quốc tế góp ý hồ sơ của TP Hồ Chí Minh đăng ký tham gia Mạng lưới thành phố sáng tạo của UNESCO (UCCN) trong lĩnh vực điện ảnh. TS. Nguyễn Phương Hòa, Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế đại diện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tham dự và phát biểu tại sự kiện.
Tham dự buổi tọa đàm có bà Trần Thị Diệu Thúy, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh, ông Trần Thế Thuận, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP, bà Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam, đại diện lãnh đạo một số tỉnh thành, các cơ quan ban ngành liên quan, một số cơ quan ngoại giao, các tổ chức quốc tế, tổ chức xã hội nghề nghiệp, các doanh nghiệp, nghệ sỹ và người thực hành trong lĩnh vực văn hóa sáng tạo.
Phát biểu khai mạc, bà Trần Thị Diệu Thúy cho biết, TP Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng phát triển công nghiệp điện ảnh, lĩnh vực có bề dày phát triển, sức hút mạnh mẽ, thu hút đầu tư sáng tạo nội dung và góp phần tạo nên nhiều tác phẩm nghệ thuật giá trị, sự kiện điện ảnh lớn thu hút công chúng. Bà bày tỏ hy vọng sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, cùng sự ủng hộ của chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà quản lý, văn nghệ sĩ trong nước và quốc tế sẽ giúp ngành điện ảnh phát triển bền vững, đóng góp vào sự phát triển chung của ngành công nghiệp văn hóa và nâng cao vai trò của TP.HCM trong cộng đồng sáng tạo quốc tế.
Ngày 3/3/2025, là thời hạn để Thành phố Hồ Chí Minh nộp hồ sơ chính thức đến UNESCO để trở thành thành viên của Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Nếu được phê duyệt, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ là thành phố điện ảnh trong Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO đầu tiên của Việt Nam và Đông Nam Á.
Bộ VHTTDL được Thủ tướng Chính phủ giao và đã hoàn thành xây dựng Đề án phát triển Mạng lưới thành phố sáng tạo nằm trong hệ thống thành phố sáng tạo UNESCO. Bộ cũng đã ngay lập tức triển khai Đề án hết sức hiệu quả, hướng dẫn, hỗ trợ Đà Lạt và Hội An thành công gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO trong năm 2023. Trong vai trò người đứng đầu Cục Hợp tác quốc tế – cơ quan đầu mối chủ trì Đề án, TS. Nguyễn Phương Hòa đã phát biểu, đánh giá Tọa đàm có ý nghĩa quan trọng, là sự kiện UBND TP.HCM chính thức công bố kế hoạch, những sáng kiến và những cam kết trong hồ sơ đăng ký tham gia Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO trong lĩnh vực điện ảnh.
Bà Nguyễn Phương Hòa chia sẻ, năm 2025, UCCN có nhiều điểm thay đổi lớn như tăng thêm một lĩnh vực sáng tạo (kiến trúc) và đặc biệt là đẩy sớm thời hạn nộp hồ sơ gia nhập từ 30/6 lên 31/1. Cục Hợp tác quốc tế đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Ngoại giao, Văn phòng UNESCO tại Hà Nội đấu tranh mạnh mẽ với Ban Thư ký UCCN và đã thành công thuyết phục Ban Thư ký gia hạn thời hạn nộp hồ sơ thêm gần 2 tháng, đến ngày 03/3/2025. “Bộ VHTTDL đánh giá cao nỗ lực của TP. Hồ Chí Minh vượt qua áp lực về tiến độ thời gian, làm xuyên lễ Tết để thực hiện quyết tâm mạnh mẽ, không lay chuyển về việc nộp đơn gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO trong lĩnh vực điện ảnh”, Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế cho biết.
Theo TS. Nguyễn Phương Hòa, chính quyền và người dân TP Hồ Chí Minh đã có sự nhận thức sâu sắc về “vai trò, vị trí của văn hóa và sáng tạo là động lực của phát triển bền vững” khi đặt văn hóa, sáng tạo và trung tâm của chính sách và các kế hoạch phát triển của thành phố, hướng tới thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội bao trùm, toàn diện, không để ai bị bỏ lại phía sau. Việc lựa chọn điện ảnh là lĩnh vực sáng tạo gia nhập UNESCO sẽ góp phần phát huy mạnh mẽ các tài sản sáng tạo của TP Hồ Chí Minh, để thành phố cất cánh trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, đồng thời là cơ hội để TP Hồ Chí Minh xây dựng thương hiệu, định vị là một trung tâm sáng tạo khu vực trên bản đồ điện ảnh toàn cầu.
TS. Nguyễn Phương Hòa khẳng định, Cục Hợp tác quốc tế cùng các chuyên gia hàng đầu của Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam – những người đã sát cánh với TP Hồ Chí Minh từ những ngày đầu tiên khi sáng kiến gia nhập UCCN còn đang phôi thai, sẽ luôn theo sát, tư vấn, hướng dẫn các đơn vị của thành phố, cam kết tiếp tục đồng hành, hỗ trợ ủng hộ TP Hồ Chí Minh hoàn thành hồ sơ chất lượng cao, nộp đúng hạn và triển khai thành công các cam kết của thành phố với UNESCO sau khi gia nhập Mạng lưới.
Với cùng chất lượng, chi phí làm phim tại TP Hồ Chí Minh thấp hơn 5 lần so với châu Âu và 10-12% so với Bangkok
Tại buổi Tọa đàm, thông qua hai phiên thảo luận sôi nổi, các đại biểu tham dự đã chia sẻ kinh nghiệm và đóng góp ý kiến để TP Hồ Chí Minh xây dựng hồ sơ thành phố sáng tạo thuyết phục nhất.
Trong vai trò điều hành các phiên thảo luận, PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam nhấn mạnh, Thành phố Hồ Chí Minh có rất nhiều sự lựa chọn khi cân nhắc lĩnh vực sáng tạo để gia nhập UCCN. Quyết định lựa chọn điện ảnh thể hiện mong muốn to lớn, ước mơ phát triển điện ảnh mạnh mẽ của chính quyền cũng như sự đồng thuận của người dân và người thực hành nghệ thuật thành phố.
Đạo diễn, nhà biên kịch phim Nguyễn Quang Dũng cho biết, người làm sáng tạo Việt Nam và thế giới đều mong muốn được có nhiều tự do hơn trong sáng tạo. “Chúng tôi hy vọng TP Hồ Chí Minh sẽ trở thành một môi trường tự do sáng tạo hơn, phù hợp với những đặc trưng của thành phố”, đạo diễn của nhiều bộ phim đình đám của điện ảnh Việt Nam bày tỏ. Còn nữ diễn viên Hồng Anh chia sẻ, các hoạt động điện ảnh cần được mở rộng hơn cho người dân thành phố, hướng tới nhiều đối tượng hơn. Như vậy, năng lực cảm thụ điện ảnh của người dân sẽ được nâng cao, các nhà sản xuất phim cũng sẽ có nhiều lựa chọn hơn khi sáng tạo, chứ không chỉ tập trung vào dòng phim thương mại mới có thể sống với nghề được…
Cả hai ý kiến của đạo diễn Nguyễn Quang Dũng và diễn viên Hồng Ánh đều phù hợp và nằm trong các đề xuất sáng kiến của TP Hồ Chí Minh cam kết khi gia nhập UNESCO như tăng cường giáo dục điện ảnh trong học đường, tổ chức các hoạt động điện ảnh phản chiếu những câu chuyện đa chiều về cuộc sống thành phố, xây dựng cơ quan đầu mối một cửa giảm thiểu thủ tục cho các đoàn làm phim trong nước và quốc tế quay phim tại TP Hồ Chí Minh…
Từ góc nhìn của các chuyên gia quốc tế, ông Jeremy Segay, tùy viên nghe nhìn khu vực Đông Nam Á thuộc Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam cho biết, trong thời gian qua, Đại sứ quán Pháp và thành phố Hồ Chí Minh đã có nhiều hoạt động hợp tác trong lĩnh vực văn hóa sáng tạo nói chung và điện ảnh nói riêng. Ông cũng công bố kết quả của Báo cáo Phân tích sức hút các đoàn làm phim nước ngoài của TP Hồ Chí Minh – do chuyên gia Franck Priot thực hiện với sự tài trợ của Đại sứ quán Pháp. Đáng chú ý, theo đánh giá của Báo cáo, với cùng chất lượng, chi phí làm phim tại TP Hồ Chí Minh thấp hơn 5 lần so với châu Âu và 10-12% so với Bangkok. Đối với việc TP Hồ Chí Minh gia nhập UCCN, thị trưởng thành phố Cannes – nơi diễn ra Liên hoan phim quốc tế Cannes lừng danh cũng đã có thư bày tỏ ủng hộ gửi đến Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh.
Ông Kim Dong-ho, nhà sáng lập Liên hoan phim quốc tế Busan đã chia sẻ về quá trình hình thành LHP Busan, những giá trị đóng góp của LHP và điện ảnh cho công nghiệp văn hóa Hàn Quốc. Busan là một trong 4 thành phố của châu Á là thành viên của Mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO trong lĩnh vực điện ảnh. Ông Kim Dong-ho bày tỏ tin tưởng rằng, với tiềm lực và quyết tâm của mình, TP Hồ Chí Minh chắc chắn sẽ trở thành một trung tâm điện ảnh hàng đầu không chỉ của Đông Nam Á mà còn toàn châu Á.
Điện ảnh TP.HCM có 935 doanh nghiệp với gần 9.300 lao động, doanh thu 500 triệu USD, đóng góp 0,43% GRDP. Thành phố có 10 hệ thống rạp, 52 cụm rạp, 295 phòng chiếu, và 184 không gian sáng tạo nghệ thuật chuyên nghiệp. Thành phố kỳ vọng, thông qua điện ảnh sẽ phục dựng, gìn giữ truyền thống tốt đẹp của dân tộc; hình thành được nền tảng cội nguồn năng lượng tinh thần cho người sáng tạo và người thụ hưởng, cải thiện đời sống của cư dân.
Lan Phương (ảnh: Báo Nhân dân, Báo Văn hóa, Ban Tổ chức)