Việt Nam trúng cử Ủy ban Di sản nhiệm kỳ 2023-2027: Dấu ấn quan trọng về hợp tác quốc tế đa phương của ngành văn hóa, thể thao và du lịch

Ngày 22/11/2023 tại thủ đô Paris, Cộng hòa Pháp, trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 24 Đại hội đồng các quốc gia thành viên Công ước Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới (Công ước Di sản thế giới), Việt Nam đã trúng cử trở thành thành viên của Ủy ban Di sản Thế giới nhiệm kỳ 2023-2027 với số phiếu rất cao. 

Đây là lần thứ hai sau nhiệm kỳ 2013-2017 Việt Nam trúng cử vào Ủy ban Di sản Thế giới - một trong những cơ quan điều hành quan trọng nhất của UNESCO, có trách nhiệm quyết định những vấn đề then chốt liên quan tới việc thực hiện Công ước Di sản Thế giới trên phạm vi toàn cầu, bao gồm quyết định chủ trương, chính sách, định hướng phát triển của Công ước, xem xét, đánh giá tình trạng bảo tồn của các di sản thế giới, công nhận mới các di sản thế giới… Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam cùng lúc đảm nhận nhiều vị trí quan trọng tại các cơ chế/ Công ước lớn nhất về văn hóa trong khuôn khổ hợp tác UNESCO, bao gồm Phó Chủ tịch Ủy ban liên Chính phủ Công ước bảo vệ và phát huy sự đa dạng các biểu đạt văn hóa nhiệm kỳ 2021-2025, thành viên Ủy ban liên Chính phủ Công ước bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể nhiệm kỳ 2022-2026 và thành viên Ủy ban Di sản Thế giới nhiệm kỳ 2023-2027.

Thành công của Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác UNESCO nói chung trong thời gian vừa qua và việc trúng cử Ủy ban Di sản Thế giới nói riêng thể hiện vai trò, dấu ấn đậm nét của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong quá trình triển khai chủ trương, đường lối, chính sách quan trọng của của Đảng và Nhà nước về văn hóa và đối ngoại, đặc biệt là Chỉ thị số 25-CT/TW của Ban Bí thư về đa phương hóa, đa dạng hóa, hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng, đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương, văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII…

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng đã có buổi làm việc với Bà Audrey Azoulay, Tổng Giám đốc UNESCO tại Paris (16/11/2023)

Những kết quả hợp tác nổi bật Việt Nam-UNESCO, cũng như vai trò của Việt Nam tại Ủy ban Di sản Thế giới khẳng định đóng góp tích cực, hiệu quả, trách nhiệm, có chiều sâu, dấu ấn về chuyên môn, nỗ lực không ngừng nghỉ của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong quá trình triển khai Công ước Di sản Thế giới, Hướng dẫn thực hiện Công ước tại Việt Nam kể từ khi tham gia Công ước từ năm 1987 đến nay, trong đó các khuyến nghị, yêu cầu chuyên môn của Ủy ban Di sản Thế giới, các cơ quan của UNESCO đã được phổ biến, theo dõi, đôn đốc, thực hiện nghiêm túc tại các địa phương và trực tiếp đến các Ban/ Trung tâm quản lý di sản thế giới. Việt Nam đã chủ trì tổ chức nhiều sự kiện quốc tế quan trọng trong lĩnh vực di sản thế giới như Hội nghị Chuyên gia về Chính sách của UNESCO về Di sản thế giới và Phát triển bền vững (2015), Hội nghị quốc tế về Bảo tồn và Phát triển Di sản đô thị (2017), Hội thảo quốc tế "Di sản thế giới và phát triển bền vững trong bối cảnh mới" (2018), chuỗi các hoạt động kỷ niệm 50 năm Công ước Di sản thế giới (2022), Hội nghị quốc tế về phát huy danh hiệu UNESCO phục vụ phát triển bền vững tại Việt Nam (2023)… 

Hệ thống pháp luật về di sản văn hóa của Việt Nam ngày càng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch kiện toàn, phát huy theo tinh thần của Công ước Di sản Thế giới, Hướng dẫn thực hiện Công ước UNESCO và Chương trình Nghị sự 21 cùng các Mục tiêu Phát triển bền vững của Liên Hợp quốc đến năm 2030, tạo hành lang pháp lý quan trọng để quản lý, bảo vệ các Di sản Thế giới, góp phần thúc đẩy vai trò của cộng đồng địa phương tại các khu di sản thế giới ở Việt Nam tham gia sâu rộng hơn nữa vào các quy trình thực hiện Công ước Di sản Thế giới. Nhờ đó, các Di sản Thế giới, cùng hệ thống di tích, danh lam thắng cảnh ở Việt Nam ngày càng được tăng cường bảo vệ; bộ máy, nguồn nhân lực quản lý được củng cố, kiện toàn; các nguồn lực để bảo vệ Di sản Thế giới được ưu tiên, huy động tối đa… Các di sản thế giới trở thành các sản phẩm văn hóa-du lịch hấp dẫn, tạo việc làm cho hàng vạn lao động; góp phần thu hút đầu tư, thương mại của các địa phương, nâng cao đời sống vật chất của cộng đồng dân cư.

Hàng năm, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ động triển khai các hoạt động hợp tác quốc tế trong khuôn khổ UNESCO và trên lĩnh vực di sản văn hóa, lan tỏa các giá trị quan trọng của Công ước Di sản Thế giới, phối hợp với các quốc gia trong quá trình triển khai Công ước trên phạm vi khu vực và thế giới, chú trọng chia sẻ kinh nghiệm, chuyên môn, bài học thực tiễn đến cộng đồng quốc tế.Đồng thời Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ động triển khai các chương trình, sự kiện, hoạt động văn hóa đối ngoại quan trọng ở trong và ngoài nước để đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu hệ thống các di sản văn hóa được UNESCO công nhận tại Việt Nam, trong đó chú trọng đến các di sản thế giới tại Công ước Di sản Thế giới, qua đó tăng cường nâng cao nhận thức, sự quan tâm của xã hội, người dân Việt Nam và cộng đồng quốc tế về giá trị của di sản; tăng cường công tác bảo tồn, phát huy giá trị các di sản. 

Bộ trưởng phát biểu tại Phiên thảo luận chuyên đề​ "Văn hóa vì sự phát triển bền vững" trong khuôn khổ Hội nghị Thế giới về Chính sách văn hóa và Phát triển bền vững (MONDIACULT 2022) tại Mexico (ngày 29/9/2022)

Đặc biệt, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã trực tiếp tham dự Hội nghị Thế giới về Chính sách văn hóa và Phát triển bền vững (tổ chức tháng 9/2022 tại Mexico) để chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm của Việt Nam đến cộng đồng quốc tế trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị các di sản thế giới, tham gia đề xuất đưa văn hóa trở thành mục tiêu quan trọng mới trong khuôn khổ Chương trình Nghị sự 21 về phát triển bền vững trên quy mô toàn cầu. Nhân dịp Kỳ họp lần thứ 24 Đại hội đồng các quốc gia thành viên Công ước Di sản Thế giới, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ trì tổ chức chuỗi các sự kiện văn hóa tại Paris, Pháp, với điểm nhấn là Chương trình văn hóa nghệ thuật đặc biệt giới thiệu tinh hoa di sản văn hóa, các di sản thế giới Việt Nam đến bạn bè quốc tế, để lại dấu ấn sâu sắc đối với những người yêu di sản trên thế giới, qua đó tăng cường tình hữu nghị, sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân Việt Nam và các quốc gia trên thế giới.

Trình diễn điệu hát then, nét sinh hoạt văn hoá văn nghệ độc đáo của các dân tộc Tày, Nùng, Thái trong chương trình nghệ thuật mang lại nhiều cung bậc cảm xúc cho bạn bè quốc tế

Là thành viên Ủy ban Di sản Thế giới nhiệm kỳ 2023-2027, Việt Nam sẽ có điều kiện thuận lợi để đóng góp hơn nữa cho việc hoàn thiện, thực hiện các mục tiêu và ưu tiên của Công ước Di sản thế giới, chia sẻ các kinh nghiệm trong xử lý hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển các di sản thế giới tại Việt Nam như Tổng Giám đốc UNESCO, bà Audrey Azoulay đã khẳng định: "Việt Nam là điển hình thành công trong kết nối giữa phát triển kinh tế và văn hóa; và là một hình mẫu tốt về bảo tồn môi trường và phát triển du lịch bền vững". Đồng thời, Việt Nam có cơ hội tiếp tục đóng góp một cách chủ động, tích cực hơn trong các chương trình, định hướng lớn của UNESCO nói chung và về văn hóa nói riêng, nâng nhận thức về tầm quan trọng của di sản văn hóa vì đây không chỉ là nguồn lực thiết yếu cho đa dạng văn hóa, sáng tạo, đối thoại giữa các nền văn hóa và gắn kết xã hội mà còn là động lực cho hòa bình, tự cường và phát triển bền vững trên quy mô toàn cầu.

Trịnh Quốc Anh