Từ ngày 28-30/5, tại Seoul đã diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới Văn hóa và nghệ thuật lần thứ 10 do Liên đoàn quốc tế các Hội đồng nghệ thuật và cơ quan văn hóa (IFACCA) phối hợp với Hội đồng nghệ thuật Hàn Quốc (ARKO) tổ chức. TS. Nguyễn Phương Hoà, Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, thành viên Hội đồng điều hành IFACCA được mời tham dự với tư cách diễn giả chính.
Với chủ đề “Charting the Future of Arts and Culture” (Thiết lập tương lai cho Nghệ thuật và Văn hóa), Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới Văn hóa và nghệ thuật lần thứ 10 quy tụ gần 400 đại biểu và diễn giả là các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia hàng đầu, nghệ sĩ và người làm nghệ thuật đến hơn 65 quốc gia trên thế giới tham dự 36 phiên lớn nhỏ và các hoạt động bên lề.
“Văn hóa và nghệ thuật là tiếng nói chung cho tương lai của nhân loại,” ông Choung Byoung-gug, Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Hàn Quốc phát biểu tại Lễ Khai mạc Hội nghị thượng đỉnh. “Tôi tin tưởng Hội nghị lần này là cột mốc quan trọng để các nhà lãnh đạo toàn cầu về chính sách văn hóa cùng thúc đẩy một tầm nhìn chung”.
Trong khuôn khổ Hội nghị, tại phiên thảo luận ngày 29/5 kéo dài hơn 90 phút mang tên “Văn hóa là mục tiêu độc lập trong Chương trình nghị sự sau 2030: Con đường và Tiềm năng”, TS. Nguyễn Phương Hoà, ông Justin O’Connor – Giáo sư về Kinh tế văn hóa, Đại học South Australia, bà Paz Portales – Điều phối Chương trình Văn hóa, UNESCO, bà Jazmin Alejandra Beirak Ulanosky – Vụ trưởng Vụ Các quyền Văn hóa, Bộ Văn hóa Tây Ban Nha và bà Magdalena Moreno Mujica – Giám đốc điều hành IFACCA đã trao đổi về những lộ trình hướng tới thiết lập một mục tiêu độc lập cho văn hóa trong Chương trình nghị sự sau năm 2030 của Liên Hợp Quốc.
Năm 2022, tại Hội nghị thế giới của UNESCO về chính sách văn hóa và phát triển bền vững (MONDIACULT 2022), các Bộ trưởng văn hóa toàn cầu đã công nhận văn hóa là một hàng hóa công trong Tuyên bố chung về Văn hóa. Năm 2024, Tại Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới của Liên Hợp Quốc về Tương lai, các quốc gia thành viên đã thông qua Thỏa thuận Tương lai, trong đó kêu gọi tích hợp văn hóa vào các chính sách kinh tế, xã hội và môi trường. Phiên thảo luận của TS. Nguyễn Phương Hòa ngày 29/5 càng có ý nghĩa quan trọng khi những đề xuất, kiến nghị tại Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Văn hóa và Nghệ thuật lần thứ 10 sẽ được tập hợp và một lần nữa được nêu ra tại hội nghị MONDIACULT 2025 (diễn ra vào tháng 9 sắp tới tại Barcelona).
Chia sẻ tại Phiên thảo luận, TS. Nguyễn Phương Hòa nhắc lại lời đánh giá của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Atonia Guterres: “Vai trò dẫn đầu của Việt Nam trong việc đạt được các Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ là nền tảng vững chắc để thực hiện chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững”. Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế cho biết, để triển khai Chương trình nghị sự, Việt Nam đã thông qua Chiến lược phát triển bền vững Việt Nam, Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì phát triển bền vững…
TS. Nguyễn Phương Hòa khẳng định, Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ và hết sức hỗ trợ việc đưa văn hóa trở thành một mục tiêu độc lập trong Chương trình nghị sự sau 2030 của Liên Hợp Quốc. Quan điểm này xuất phát từ đường lối nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam – văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội và phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị và xã hội.
Thảo luận với các đồng nghiệp, TS. Nguyễn Phương Hòa chia sẻ, Việt Nam đang áp dụng một khái niệm rất rộng về văn hóa, đưa văn hóa trở thành một phần không thể thiếu của phát triển toàn diện – theo đúng những gì Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói “văn hóa soi đường quốc dân đi”. “Ngay từ đầu, việt Nam đã nhận thấy sự thiếu vắng của các chỉ tiêu phát triển văn hóa, nên bên cạnh các Mục tiêu thiên niên kỷ (MDG) chung, Việt Nam đã hình thành các chỉ tiêu phát triển bền vững riêng (VDG), trong đó có những nội dung liên quan đến sự tham gia của người dân vào các hoạt động văn hóa, tiếp cận thông tin…”, TS. Nguyễn Phương Hòa phát biểu.
Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế cũng nhấn mạnh, “văn hóa đóng góp cho sức mạnh quốc gia, gắn kết xã hội và là nguồn lực phát triển bền vững”. Sự đóng góp của lĩnh vực văn hóa ngày càng được khẳng định và nhận được nhiều sự quan tâm, đầu tư hơn từ Chính phủ Việt Nam, điển hình nhất là Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2023-2035 được Quốc hội thông qua với tổng ngân sách gần 5 tỷ USD. Trên bình diện hợp tác quốc tế, gần đây nhất có Khung phát triển bền vững cho kinh tế-sáng tạo đã được các nước thành viên ASEAN thông qua…
Trong 3 ngày diễn ra Hội nghị thượng đỉnh, các đại biểu và chuyên gia đã trao đổi, thảo luận nhiều nội dung đa dạng, trong đó tập trung nhấn mạnh các vấn đề chính mà văn hóa, nghệ thuật toàn cầu đang phải đối mặt như giải quyết sự bất bình đẳng trong không gian số, trí tuệ nhân tạo, tầm quan trọng của tiếng nói thiểu số trong chính sách văn hóa, hệ sinh thái văn hóa bền vững…
Kết quả của Hội nghị được đánh giá sẽ có nhiều tác động ý nghĩa tới chương trình nghị sự chính sách văn hóa toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh cộng đồng văn hóa và nghệ thuật toàn cầu đang gấp rút chuẩn bị cho MONDIACULT 2025.
Lan Phương (từ Seoul)