Tối ngày 22/9/2023, tại Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vinh dự chào đón Hoàng Thái tử Nhật Bản Akishino và Công nương, cùng Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đến thưởng thức vở Opera “Công nữ Anio” tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế Nguyễn Phương Hoà và Giám đốc Nhà hát Lớn Nguyễn Thị Minh Nguyệt đã đón tiếp đoàn cấp cao hai nước đến tham dự sự kiện. Vở Opera “Công nữ Anio” là hoạt động văn hoá đối ngoại đặc biệt chào mừng kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam và Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam đồng bảo trợ.
Từ một câu chuyện tình cảm có thật trong lịch sử
Đây là tác phẩm hoàn toàn mới, với nội dung được xây dựng dựa trên câu chuyện tình yêu có thật giữa công nữ Ngọc Hoa (công nữ Anio) của Việt Nam và chàng Araki Sotaro, một thương nhân Nagasaki – Nhật Bản vào thời Mậu dịch Châu Ấn thuyền (Shuinsen) của Nhật Bản ở đầu thế kỷ 17.
Nhận được sự tin tưởng của Chúa Nguyễn, chàng Araki Sotaro được Chúa Nguyễn Phúc Nguyên đồng ý gả Công nữ Ngọc Hoa làm vợ. Sau đó, Sorato đã đón Công nữ Ngọc Hoa đến Nagasaki. Tại nơi đây, bà được mọi người chào đón vì vẻ xinh đẹp kiều diễm, tính tình hiền hòa dễ thương. Tên của bà được đặt theo tiếng Nhật là Wukaku (Vương Gia Cửu) nhưng do bà thường gọi chồng bằng tiếng Việt “anh ơi, anh ơi” nên người Nhật đã gọi bà bằng tên thân mật là Anio-san, từ “Anio” phát âm giống như câu nói cửa miệng của bà khi gọi chồng.
Ngày nay, lễ rước kiệu đón công nữ Anio vẫn tiếp tục được tái hiện trong phân cảnh “Châu Ấn thuyền” 7 năm một lần, tại lễ hội Nagasaki Kunchi ở Nagasaki từ ngày 7 đến ngày 9 tháng 10 hằng năm.
Thông qua việc đưa câu chuyện sự thật lịch sử vào vở opera này, Dự án hướng đến mục tiêu tạo nên một tác phẩm như một biểu tượng cầu nối giúp mối quan hệ hai quốc gia ngày càng sâu sắc hơn trong 50 năm, 100 năm tới và hơn thế nữa.
Chạm vào cảm xúc của khán giả
Từ những ngày đầu xây dựng Dự án vở opera “Công nữ Anio” vào mùa hè năm 2020, với ý tưởng lấy mô típ từ câu chuyện tình yêu có thật trong lịch sử giao lưu và hữu nghị có từ thời xa xưa, Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam và Ban Điều hành “Công nữ Anio” cùng phối hợp tổ chức sản xuất trong gần 4 năm, dưới sự bảo trợ của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam và Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, ra mắt thành công vở opera “Công nữ Anio” chạm đến trái tim và cảm xúc của khán giả.
Vở diễn đã lồng ghép nhiều hình ảnh thân thuộc của Việt Nam và Nhật Bản, những lời hát ru con dịu dàng, da diết hay như tiếng đàn bầu Việt Nam được ngân lên trong khung cảnh nàng công nữ làm dâu ở Nagasaki, Nhật Bản, với những câu hát khắc khoải “Thương mẹ nhớ cha ở cố hương, mấy canh khuya se gió. Bề rộng cách ngăn nhói lòng người thương” khiến người xem đồng cảm được cảm xúc của từng nhân vật.
Với chủ đề của vở diễn là “Biết ơn”, tác phẩm đã truyền tải trọn vẹn nội dung và chiều sâu đến khán giả. Cụm từ “Arigato” (Cảm ơn) là những từ đầu tiên kết nối trái tim nàng công nữ với chàng thương nhân Nhật Bản, được thể hiện xuyên suốt tác phẩm như bày tỏ lòng biết ơn của nghệ sĩ dành cho khán giả đến thưởng thức, cũng là lời “cảm ơn” từ khán giả gửi tặng đến những nỗ lực không ngừng nghỉ của êkíp sản xuất, nghệ sĩ hai nước để tạo nên một tác phẩm opera tôn vinh giá trị nghệ thuật của hai dân tộc.
Được công diễn vào đúng dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản (21/9/1973-21/9-2023), vở diễn vinh dự được chào đón Hoàng Thái tử Akishino cùng Công nương và Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đến dự và thưởng thức. Kết thúc vở diễn, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cùng Hoàng thái tử Akishino và Công nương đã nán lại rất lâu với tràng vỗ tay kéo dài gần chục phút để tán thưởng tất cả các thành phần tham gia vở diễn.
Tôn vinh giá trị chung của hai dân tộc
Thông qua sáng tạo về nghệ thuật, âm nhạc, ngôn ngữ ca từ và hội họa, tác phẩm sân khấu chung giữa nghệ sỹ hai nước là sự tôn vinh giá trị chung của hai dân tộc. Hội tụ êkíp sản xuất với Tổng đạo diễn chương trình là nhạc trưởng Honna Tetsuji – người có nhiều năm làm việc tại Việt Nam với vai trò nhạc trưởng Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam; tác giả âm nhạc là nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng; đạo diễn – tác giả kịch bản và soạn lời tiếng Nhật là ông Oyama Daisuke; tác giả soạn lời tiếng Việt là nhà báo Hà Quang Minh cùng các nghệ sĩ opera hàng đầu của hai quốc gia, vở opera “Công nữ Anio” mang nhiều thông điệp ý nghĩa, không chỉ đóng góp vào sự phát triển của nền âm nhạc hai quốc gia, mà tác phẩm còn kết nối những giá trị lịch sử – văn hoá – nghệ thuật từ quá khứ đến hiện tại và hướng đến tương lai của quan hệ Việt Nam và Nhật Bản.
Điểm ấn tượng đến từ vở diễn là các nghệ sĩ Nhật Bản thể hiện sự nỗ lực rất lớn khi có nhiều phân đoạn phải hát bằng tiếng Việt mà chắc chắn là rất khó với người Nhật.
Vở diễn cũng tròn trịa ở nhiều khía cạnh, từ phục trang tới bài trí sân khấu, những nỗ lực xây dựng tình huống và tính cách nhân vật hấp dẫn, nỗ lực tôn vinh văn hóa Việt Nam và Nhật Bản từ việc đưa vào tiếng đàn bầu, cách hát ru con của người dân hai nước, đến hình ảnh áo dài, nón lá, yukata, kimono. Nàng công nữ Anio dù từ bé đến lớn, hay đã qua xứ người làm dâu những vẫn khoác trên mình trang phục truyền thống của Việt Nam là áo dài. Có thể thấy, tinh thần tôn vinh nét đẹp văn hoá, đất nước, con người của Việt Nam và Nhật Bản rất rõ nét trong vở opera này.
Câu chuyện giữa nàng công nữ Ngọc Hoa và chàng thương nhân Nhật Bản Araki Sotaro xuất phát điểm là một câu chuyện tình yêu nam nữ, nhưng đã trở sợi dây tơ duyên bền chặt gắn kết giữa hai quốc gia, được tái hiện dưới hình thức nhạc kịch opera để kể lại cho hậu thế. Vở kịch opera “Công nữ Anio” sẽ trở thành “sứ giả” gắn kết người dân hai nước lại gần nhau hơn, góp phần thúc đẩy quan hệ song phương hai nước phát triển.
Công nữ Anio được công diễn tại Nhà hát Lớn Hà Nội trong 3 đêm 22, 23 và 24/9/2023. Tiếp đó, vào ngày 27/9, tác phẩm sẽ đến với công chúng Hưng Yên tại Trung tâm Hội nghị tỉnh. Buổi diễn ra mắt công chúng Nhật Bản sẽ được tổ chức tại Hội trường Hitomi Memorial Hall của Trường Đại học nữ sinh Showa, Tokyo vào ngày 04/11 và tại Hội trường Nagasaki Brick Hall, tỉnh Nagasaki vào ngày 06/11.