Tối ngày 19/3/2025, Lễ đón Bằng UNESCO ghi danh Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và khai mạc Lễ hội năm 2025 đã diễn ra trang trọng tại Khu Du lịch Quốc gia núi Sam, thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang.
Tham dự buổi Lễ có Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính, nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, nguyên Thường trực Ban Bí thư Lê Hồng Anh, nguyên Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa, nguyên Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ngô Lê Văn, lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành Trung ương, các địa phương. Về phía quốc tế có ông Jonathan Baker – Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, đại diện một số đại sứ quán nước ngoài tại Việt Nam. Về phía Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Lê Thị Thu Hiền, đại diện Cục Hợp tác quốc tế và một số đơn vị liên quan.
Tại buổi Lễ, ông Jonathan Baker – Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam đã trực tiếp trao Bằng của UNESCO cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương đã nhận Bằng và trực tiếp trao lại cho đại diện lãnh đạo, cộng đồng sở hữu di sản tại tỉnh An Giang, công bố Chương trình hành động quốc gia nhằm kêu gọi các Bộ, Ban, ngành, Ủy ban nhân dân các cấp, các cơ quan hữu quan, các cộng đồng chủ thể của di sản văn hóa phi vật thể “Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam” và nhân dân cả nước cùng chung tay bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, đóng góp tích cực vào đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước và sự đa dạng văn hóa của nhân loại.
Phát biểu tại buổi Lễ, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam Jonathan Baker chúc mừng Việt Nam, khẳng định việc ghi danh Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là sự ghi nhận ý nghĩa sâu sắc của Lễ hội, minh chứng cho những nỗ lực lớn của Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, chính quyền tỉnh An Giang và cộng đồng địa phương và những người thực hành di sản trong quá trình gìn giữ và phát huy giá trị của di sản, thể hiện vai trò, vị thế quan trọng của Việt Nam tại cộng đồng quốc tế. Ông Jonathan Baker tin tưởng Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam sẽ tiếp tục phát huy những giá trị tinh thần vô giá, cũng như niềm tự hào về văn hóa dân tộc, qua đó gắn kết sâu sắc giữa các thế hệ hiện tại và tương lai của đất nước Việt Nam.
Phát biểu tại buổi Lễ, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính khẳng định Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh vào thời điểm đặc biệt, ngay sau khi Quốc hội khóa XV thông qua Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) và chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu Quốc gia phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong quá trình bảo vệ, phát huy di sản, đưa văn hóa trở thành nguồn lực quan trọng trong phát triển đất nước. Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam đã trở thành Di sản Văn hóa phi vật thể thứ 16 của Việt Nam được UNESCO ghi danh, là di sản thứ 2 của vùng đất Nam Bộ (sau Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ) và đặc biệt là lễ hội truyền thống đầu tiên của Đồng bằng sông Cửu Long đón nhận vinh dự này.
Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính ghi nhận và biểu dương những nỗ lực của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, các bộ, cơ quan và địa phương liên quan, các nhà khoa học, nhà sưu tầm đã đóng góp tích cực để bảo vệ và phát huy giá trị của lễ hội nói riêng, các di sản văn hóa của Việt Nam nói chung. Nhân dịp này, Phó Thủ tướng cảm ơn và mong muốn các tổ chức quốc tế, nhất là UNESCO tiếp tục đồng hành, hỗ trợ Việt Nam trong việc bảo tồn, phát huy và lan tỏa các giá trị văn hóa truyền thống, hòa vào dòng chảy văn hóa tinh hoa của nhân loại.
Để tiếp tục tạo sức sống mới, sự lan tỏa và truyền cảm hứng mạnh mẽ giá trị của Lễ hội, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính đề nghị Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh An Giang và các bộ, ban, ngành, địa phương liên quan tập trung thực hiện một số nhiệm vụ: Thứ nhất, quan tâm bảo vệ không gian văn hóa của di sản theo hướng bảo đảm sự hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, giữ gìn cảnh quan linh thiêng của núi Sam. Thứ hai, tiếp tục gìn giữ nghi lễ truyền thống. Bảo đảm các nghi thức được giữ đúng bài bản, trang nghiêm, để các thế hệ sau cảm nhận được hồn cốt thiêng liêng của Lễ hội. Thứ ba, nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị di sản. Chú trọng công tác giáo dục, tuyên truyền để mỗi người dân, mỗi du khách tham gia lễ hội đều hiểu, trân trọng và gìn giữ bản sắc của Lễ hội. Thứ tư, chú trọng đầu tư phát triển du lịch văn hóa theo hướng bền vững, chuyên nghiệp, thân thiện và văn minh. Quan tâm xây dựng hệ thống hạ tầng đồng bộ, bảo đảm yếu tố môi trường “sáng – xanh – sạch – đẹp”, cảnh quan linh thiêng của di sản. Thứ năm, đẩy mạnh hơn nữa việc quảng bá hình ảnh di sản. Mỗi người dân sẽ là một “đại sứ văn hóa” trong việc tiếp tục lan tỏa giá trị, tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đặc sắc của Lễ hội đến với bạn bè quốc tế, thông qua các sự kiện văn hóa, nhất là trên các nền tảng số.
Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh: “Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam đã trở thành di sản trong danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, góp phần làm phong phú thêm nền văn hóa đậm đà bản sắc của Việt Nam và bảo vệ, phát huy giá trị kho tàng di sản văn hóa của dân tộc ta tiếp tục phát triển để văn hóa trở thành ‘sức mạnh nội sinh’ của quốc gia; để nền văn hiến Việt Nam rạng danh muôn đời; để đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng”.
Nhân dịp này, Bí thư Tỉnh ủy An Giang Lê Hồng Quang đã thực hiện nghi thức đánh trống khai mạc Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam năm 2025./.
Quốc Anh (ảnh: Ban Tổ chức)