Công ước 2005 trong kỷ nguyên số: thách thức đan xen cơ hội

Từ ngày 27/02 đến ngày 01/3, tại trụ sở UNESCO (Paris) đã diễn ra Kỳ họp lần thứ 17 Uỷ ban liên Chính phủ (UBLCP) Công ước 2005 về Bảo vệ và phát huy sự đa dạng của các biểu đạt văn hoá. Đoàn cán bộ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch do bà Trần Hải Vân, Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế làm trưởng đoàn đã tham dự kỳ họp.

Bà Trần Hải Vân, Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế (bên phải), bà Nguyễn Thị Vân Anh, Đại sứ, Đại diện thường trực Việt Nam tại UNESCO (bên trái) và các cán bộ đoàn Việt Nam tham dự Kỳ họp.​

Tại phiên khai mạc, ông Ernesto Ottone, Trợ lý Tổng Giám đốc UNESCO về Văn hóa nhấn mạnh, trong chưa đầy một năm qua, công nghệ kỹ thuật số đã tạo ra những thay đổi lớn trong các ngành công nghiệp văn hóa và sáng tạo. Theo ông Ottone, nhiều ý kiến lo ngại về các tác động tiêu cực của kỹ thuật số tới văn hóa, sáng tạo như tình trạng vi phạm sở hữu trí tuệ…, tuy nhiên, tiềm năng của nó lại là điều không thể phủ nhận. “Nhiệm vụ của chúng ta rất rõ ràng, đó là phải ứng phó, tận dụng được công nghệ số một cách thích hợp nhất để có thể thúc đẩy hơn nữa khả năng sáng tạo của con người, chứ không phải khiến nó bị yếu đi”, ông Ernesto Ottone nói. Bên cạnh đó, theo ông, thị trường sản phẩm và dịch vụ văn hóa, sáng tạo toàn cầu vẫn đang do một số nước phát triển hơn “thống trị”. UNESCO hiện đang giữ vững và khẳng định vai trò của mình, tập hợp các nguồn lực, chuyên gia để ứng phó với các thách thức mang tính toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực văn hóa, sáng tạo.

Cũng tại phiên khai mạc,  bà Emmelie Prophete-Milce, Bộ trưởng Văn hóa Haiti đại diện nhóm các nước nói tiếng Pháp tại UNESCO đã có phát biểu, chia sẻ về sự quan tâm đặc biệt của các nước này đối với việc thực thi Công ước 2005 trong kỷ nguyên số, những thách thức và cơ hội của kỹ thuật số đối với văn hóa sáng tạo…

Trong khuôn khổ Kỳ họp, báo cáo về các hoạt động của Ban Thư ký Công ước trong năm qua nêu rõ những ưu tiên chính bao gồm: hỗ trợ thực thi Công ước và thực thi các quyết định đã ban hành của Uỷ ban; giám sát việc thực hiện Công ước trên toàn cầu thông qua các công cụ quản lý và chia sẻ tri thức; triển khai các chương trình hợp tác và hỗ trợ quốc tế; và nâng cao nhận thức của các bên liên quan thông qua truyền thông và các sáng kiến hỗ trợ. Năm 2023, Zambia cũng trở thành thành viên thứ 153 phê chuẩn Công ước 2005.

Đoàn Việt Nam đã có nhiều phát biểu tại Kỳ họp cung cấp thông tin về các thành tựu đáng chú ý của văn hóa, sáng tạo Việt Nam trong thời gian qua.​

Đảm nhận vai trò Phó Chủ tịch kỳ họp, đoàn Việt Nam đã khẳng định tầm quan trọng của Công ước đối với các chính sách về văn hoá của Việt Nam, theo đó thông tin tới kỳ họp về việc lần đầu tiên một Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đã được tổ chức tại Việt Nam với sự tham dự và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Hội nghị đánh giá kết quả 7 năm thực hiện Chiến lược quốc gia về phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam; tiếp tục khẳng định vai trò ngày càng quan trọng của văn hóa, sáng tạo trong phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam theo hướng bền vững; thảo luận về các thuận lợi, thách thức mà văn hóa, sáng tạo Việt Nam phải đối mặt; tìm kiếm các giải pháp thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên của Cách mạng công nghiệp thứ 4 và sắp tới là thứ 5…

Tại kỳ họp, Việt Nam cũng chia sẻ, việc Hội An và Đà Lạt chính thức được gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO vừa qua là thành công đáng ghi nhận theo đúng lộ trình đề ra của Đề án phát triển mạng lưới các thành phố sáng tạo Việt Nam tham gia Mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO (UCCN). Thông qua thực hiện một loạt các sáng kiến như tổ chức Festival Cồng chiêng, Di sản Âm nhạc của tương lai, Liên hoan nghệ thuật dân gian quốc tế, Dự án ươm mầu nghệ nhân dân gian trẻ…, Hội An và Đà Lạt sẽ đẩy mạnh văn hóa sáng tạo góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội địa phương.

Liên quan đến việc thực thi Công ước 2005 trong môi trường số, Việt Nam cũng thông tin tới kỳ họp về Hội thảo “Phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, sáng tạo Việt Nam trong kỷ nguyên số” do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì tổ chức, thu hút sự tham gia của đông đảo chuyên gia Việt Nam và quốc tế, đại diện các cơ quan quản lý nhà nước, các doanh nghiệp văn hóa sáng tạo và đông đảo nghệ sỹ, người thực hành văn hóa, sáng tạo. Hội thảo đã công bố kết quả nghiên cứu chuyên đề “Chính sách phát triển các ngành công nghiệp văn hóa và sáng tạo Việt Nam trong môi trường số” trong đó, rà soát hệ thống chính sách, quy định liên quan của Việt Nam và trên cơ sở đó, đưa ra các đề xuất chủ trương, chiến lược và chính sách đảm bảo sự phát triển của công nghiệp văn hóa, sáng tạo Việt Nam phù hợp với sự phát triển của công nghệ số.

Cũng tại Kỳ họp lần thứ 17, Ủy ban liên chính phủ đã thông qua kế hoạch công tác cho năm 2024-2025, thông báo kết quả tuyển chọn chuyên gia đánh giá việc thực thi Công ước 2005 trong môi trường số, xem xét các đề xuất tổ chức các hoạt động kỷ niệm 20 năm ra đời Công ước, báo cáo hoạt động của Quỹ quốc tế về đa dạng văn hóa (IFCD)…

Đoàn cán bộ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có buổi làm việc với Ban Thư ký Công ước UNESCO về phòng chống doping trong thể thao

Trong thời gian tham dự kỳ họp lần này, đoàn cán bộ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có buổi làm việc với Ban Thư ký Công ước UNESCO về phòng chống doping trong thể thao. Tại buổi làm việc, hai Bên đã trao đổi về những cập nhật mới liên quan tới xây dựng và nộp báo cáo quốc gia định kỳ của Việt Nam về thực hiện Công ước, đồng thời nhất trí tăng cường vai trò của cơ quan đầu mối quốc gia và các cơ quan, tổ chức liên quan khác của Việt Nam trong quá trình xây dựng báo cáo quốc gia cũng như các hoạt động chuyên môn khác của Công ước. Ban Thư ký Công ước đề nghị Việt Nam với tư cách là một trong những quốc gia sớm phê chuẩn gia nhập Công ước sẽ tích cực tham gia đóng góp và thực thi hiệu quả Công ước, đồng thời xem xét khả năng đóng góp tự nguyện cho Quỹ phòng chống doping của Công ước.

Lan Phương (từ Paris)